กฎอัยการศึก Martial Law

วันที่ 20 พค. 2557 ผมตื่นมาทำงานเดินผ่านคุรุสภาเพื่อจะไปทำงานตามปกติ ก็สังเกตุเห็นทหารกองหนึ่ง มีจำนวนมากกว่าทุกที ปกติบริเวณนี้จะเป็นที่ตั้งของทหารในสถานการณ์การชุมนุมประท้วงของ กปปส ที่ผ่านมาอยู่แล้ว ไม่ได้รู้สึกแปลกอะไรมาก แต่รู้สึกถึงความเคลื่อนไหวของทหารที่แสดงอำนาจมากขึ้น

พอมาถึงที่ทำงาน ได้ยินข่าวว่า ผบ.ทบ. ประกาศกฎอัยการศึกไปตั้งแต่ ตี 3 ที่ผ่านมา โทรทัศน์แทบทุกช่องยังคงรายการตามปกติ ไม่ได้รู้สึกถึงความรุนแรงอะไร ศอ.รส ถูกยุบไปแล้ว กปปส ประกาศยกเว้นการเคลื่อนไหว เพื่อติดตามสถานการณ์

แล้วกฎอัยการศึกมันคืออะไร ตามประกาศเมื่อคืนอ้างถึงพรบ.กฎอัยการศึก พ.ศ. 2457 (หรือว่าผมดูผิด 2557 หรือเปล่า) จริงๆคือ 2457 นะครับ มาตราที่อ้างถึงคือ มาตรา 2 และ มาตรา 6

ถ้าดูตาม พรบ.กฎอัยการศึก พ.ศ. 2457 ซึ่งประกาศในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวและยกเลิก พรบ.กฎอัยการศึก พ.ศ 2450 และก็ใช้มาจนถึงปัจจุบัน อาจจะมีการแก้ไขเพิ่มเติมหรือเปล่าไม่แน่ใจครับ

ตาม พรบ มาตรา 2 ที่อ้างถึงในการประกาศกฎอัยการศึกคืนที่ผ่านมา

มาตรา 2 เมื่อเวลามีเหตุอันจำเป็นเพื่อรักษาความเรียบร้อยปราศจากภัย ซึ่งจะมาจากภายนอกหรือภายในราชอณาจักรแล้ว จะได้มีประกาศพระบรมราชโองการให้ใช้กฎอัยการศึกทุกมาตราหรือแต่บางมาตรา หรือ ข้อความส่วนใดส่วนหนึ่งของมาตรา ตลอดจนการกำหนดเงื่อนไขแห่งการใช้บทบัญญัตินั้นบังคับในส่วนหนึ่งส่วนใดของราชอณาจักรหรือตลอดทั่วราชอณาจักร และถ้าได้ประกาศใช้เมื่อใด หรือ ณ ที่ใดแล้ว บรรดาข้อความในพระราชบัญญัติ หรือบทกฎหมายใดๆ ซึ่งขัดกับความของกฎอัยการศึกที่ให้ใช้บังคับต้องระงับและใช้บทบัญญัติของกฎอัยการศึกที่ให้ใช้บังคับนั้นแทน

มาตรา 6 ในเขตที่ประกาศใช้กฎอัยการศึก ให้เจ้าหน้าที่ฝ่ายทหารมีอำนาจเหนือเจ้าหน้าที่ผ่ายพลเรือนในส่วนที่เกี่ยวกับการยุทธ การระงับปราบปราม หรือการรักษาความสงบเรียบร้อยและเจ้าหน้าที่ฝ่ายพลเรือนต้องปฏิบัติตามความต้องการของเจ้าหน้าที่ฝ่ายทหาร

จะเห็นได้ว่า พรบ กฎอัยการศึก พ.ศ. 2457 ได้ให้อำนาจพระเจ้าอยู่หัว ณ ขณะนั้นในการประกาศใช้ตาม มาตรา 2 เพื่อความจำเป็นในการรักษาความสงบเรียบร้อยของราชอณาจักรไทย และให้มีผลครอบคลุมเหนือกฎหมายอื่นๆ ถ้ามีข้อความขัดแย้งกัน หมายความว่า ให้ปฎิบัติตามกฎอัยการศึกอย่างเดียว ในช่วงเวลานั้น

ส่วนมาตรา 6 นั้น ได้ให้อำนาจสูงสุดกับฝ่ายทหาร ในการระงับ ปราบปราม เจ้าหน้าที่ฝ่ายอื่นๆที่มีหน้าที่เกียวกับการยุทธ (ฝ่ายตำรวจ) ต้องเชื่อฟังตามฝ่ายทหาร และปฏิบัติตามความต้องการของฝ่ายทหาร

ดังนั้นจะเห็นได้ว่า จาก 2 มาตราดังกล่าว กฎอัยการศึกได้ให้อำนาจกับทหารเต็มที่ในการดูแลรักษาความสงบเรียบร้อย เมื่อบ้านเมืองเข้าสู่ภาวะปกติแล้ว ก็ให้มีการประกาศยกเลิกได้ ยังไม่ถือเป็นการปฎิวัติล้มล้างอำนาจของรัฐบาล รัฐบาลก็ยังคงมีอยู่ แต่ว่ารัฐบาลไม่มีอำนาจตาม พรบ อัยการศึกดังกล่าว

จะว่าไป ณ ปี 2457 เรายังอยู่ในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ไม่มีรัฐธรรมนูญปกครองเช่นทุกวันนี้ ถ้ามองในแง่นี้ การประกาศกฎอัยการศึกก็คือการมอบอำนาจสูงสุดให้ทหารจัดการนั่นเอง

สุดท้าย ลองมาดูศัพท์ Martial Law กันดีกว่า

Martial = of war, war like เกี่ยวกับสงคราม ความรุนแรง
Martial art = กังฟู
Mars = ดาวอังคาร (Martis = God of war)